Wczasy

Czarne

24 lipca 2013r.

CZARNE Małe, od zawsze pograniczne miasteczko nad Czernicą, otaczają rozległe sosnowe lasy. Czas biegnie tu wolno, zakłócany tragicznymi wydarzeniami, takimi jak choćby walna bitwa polsko-szwedzka w 1629 roku, rebelia w tutejszym więzieniu w 1989 roku czy głośny wiosną 2005 roku konflikt między mieszkańcami a proboszczem (który usunął z kościoła portret Jana Pawła II). Położenie na uboczu wiele razy wpływało na dzieje Czarnego - tu wszak znajdował się słynny obóz jeniecki Hammerstein, a dziś działa znane w Polsce więzienie. Wiem, że nie brzmi to może zbyt zachęcająco, ale nakłaniam do odwiedzenia Czarnego (i okolic). dzieje Czarne, podobnie jak Debrzno, Lędyczek i Biały Bór, zostało założone przez Krzyżaków jako przygraniczna stanica wojskowa w II | połowie XIV wieku. Prawa miejskie otrzymało w 1395 roku z rąk Konrada von Jungingena, który był bratem Ulricha, wielkiego mistrza krzyżackiego poległego pod Grunwaldem. Niezwłocznie przystąpiono do budowy nad Czernicą małego zameczku obronnego, który z powodu położenia pośród dzikich lasów zwany był Dzikim Domem (Wil-dhaus). Miasto rozwinęło się na południe od zamku, przy północnym skraju głębokiego parowu, którym do Czernicy spływa niewielki strumyk. Mimo iż Czarne nie miało murów obronnych, położenie w trudno dostępnym terenie stanowiło przez wieki dostateczną ochronę. Po wybuchu wojny polsko-krzyżackiej w 1454 roku miasto zostało opanowane przez wojska polskie. Zgodnie z ustaleniamipol-sko-pomorskimi niezwłocznie gród nad Czernicą przekazany został Erykowi II Pomorskiemu. Wyznaczył on na komendanta Czarnego niejakiego Konrada Mas-sowa, który później dostał się do krzyżackiej niewoli i został stracony. Zajęty przez wojska zakonne zameczek ponownie w polskie ręce trafił dopiero po podpisaniu pokoju w Toruniu. W okresie I Rzeczypospolitej Czarne, jako niewielki gród, wraz z pobliskim Białym Borem stanowiło nieduże starostwo i lokalny ośrodek handło-wo-rzemieślniczy. Starostami w Amersztynie, jak wówczas nazywano miasto, byli głównie Konarscy. Pod koniec XVI wieku sprowadzili oni do Czarnego sporą grupę Żydów, Szkotów i Irlandczyków. W1627 roku pod Czarnem rozegrała się wielka bitwa, która zadecydowała o dalszym biegu 1 wojny szwedzkiej. Hetman Koniecpolski rozgromił tu główny człon wojsk szwedzkich podążających z Pomorza. W XVIII wieku Czarne rozwinęło się w znaczący ośrodek sukienniczy liczący 54 warsztaty. Po roku 1772 i pierwszym rozbiorze Polski miasto włączone zostało do powiatu chojnickiego, a od 1818 roku do reaktywowanego powiatu w Człuchowie. Wobec coraz mniejszego zapotrzebowania na sukno czarniańscy rzemieślnicy przekwalifikowali się na obuwników. Zgodnie z wykazem z roku 1854 w mieście działało ponad 200 zakładów szewskich. Na drugą połową XIX stulecia przypada rozwój przestrzenny miasta. W 1878 roku Czarne uzyskało połączenie kolejowe ze Szczecinkiem i Człuchowem. W okolicznych lasach powstał wówczas poligon wojskowy. Odzyskanie niepodległości przez Polską w 1918 roku nie miało większego wpływu na losy miasta. Okolice Czarnego od wieków zamieszkane były przez ludność niemiecką i tylko nieliczni politycy postulowali przyłączenie go do Polski. Pomysł ten jednak nigdy nie wyszedł poza sferę postulatów. Po rozpoczęciu II wojny światowej w lasach koło miasta zlokalizowano olbrzymi obóz jeniecki, wspomniany już stalag IIB Hammerstein. Podczas walk w roku 1945 Czarne zostało zniszczone w około 40%. Ciekawe, że najbardziej zacięte walki trwały w kamienicach bogatych mieszczan i to właśnie one spłonęły w pożarach. W ramach powojennej odbudowy powstały w Czarnem bloki mieszkalne i nieciekawe obiekty handlowo-usługowe. Miasto, mimo dogodnego położenia przy lokalnej drodze z Człuchowa do Szczecinka i otoczenia przez rozległe lasy, nie jest ośrodkiem turystycznym. zwiedzamy czarne W zasadzie nie ma znaczenia, gdzie zostawi się samochód - wszędzie jest tu blisko. Centrum miasta nadal stanowi rynek, choć w ostatnich dziesięcioleciach stracił na znaczeniu. Przez środek miasta przechodzi szosa Cztuchów-Szczecinek. Parafialny kościół Wniebowzięcia NMP jest najbardziej interesującym zabytkiem miasta. Świątynia w Czarnem powstała na początku XV wieku. W połowie XVI stulecia, gdy dotarły tu prądy reformacji, wszyscy mieszkańcy przeszli na lu-teranizm i przejęli istniejący wówczas kościół. Decyzja królewska przywróci- ła katolikom prawo do kościoła. Przez lata trwały jednak utarczki i wzajemna niechęć między obu społecznościami i w 1645 roku doszło do wystąpienia lu-terańskiej większości przeciw katolikom. Podczas burd zniszczono kościół, plebanię i szkołę parafialną oraz zabito kościelnego. Proboszcz złożył do króla skargę na wspierającą protestantów Radę Miasta, która wyrokiem królewskim została zobowiązana do wypłacenia jednorazowego odszkodowania w wysokości 1000 guldenów oraz naprawienia szkód. Zgodnie z wyrokiem władze miasta zobowiązane były także do dbania o stan katolickiej świątyni, a zarządzenie to zniósł dopiero wyrok sądu w Kwidzynie, który wydano w 1914 roku. Obecny kościół zbudowano w 1757 roku, po pożarze, który strawił Czarne w 1753 roku. Wewnątrz znajduje się barokowe wyposażenie z XVIII wieku. Przed rokiem 1945 do świątyni w Czarnem trafiały także ocalałe części wyposażenia innych zniszczonych kościołów w okolicy - rzeźby ze świątyni w Sokolu i ciekawa gotycka misa chrzcielna z Domisławia. Niestety, kościół czeka na kapitalny remont i trudno zrozumieć dlaczego kościelne władze jeszcze go nie podjęły (obiekt od lat sprawia wrażenie takiego, który przy pierwszej wichurze się rozleci). Za parafialną świątynię "robi" współczesny kościół filialny, może więc proboszczowi byłoby to nawet na rękę...? Protestanci, którzy od pot. XVI wieku do roku 1945 stanowili większość mieszkańców miasta, długo nie mieli własnej świątyni, a nabożeństwa odprawiali w jednej z sal ratusza. W 1819 roku zbudowali kościół w rynku, który po 1945 roku rozebrano. Dawny krzyżacki zamek z przełomu XIV i XV wieku znajdował się w Czarnem jeszcze na początku XIX wieku. Oczywiście był on wielokrotnie przebudowywany i dostosowywany do potrzeb siedziby starosty. Po rozbiorze, kiedy ziemie starostwa w Czarnem stały się częścią domeny królewskiej, zamek uległ zniszczeniu. Od roku 1850 grunty wokót Czarnego znajdowały się w rękach Levoniu-sów, którzy wybudowali tu swoją rezydencję. Ostateczne zatarcie śladów zamku nastąpiło jednak dopiero po wojnie, gdy rozebrano resztki baszty i zrównano wokół teren. Dziś w pałacu Levoniusów mieści się ośrodek opiekuńczy. W okresie I i II wojny światowej w Czarnym funkcjonowały obozy jenieckie. Szczególnie słynny w Polsce był Stalag Hammerstein II, znajdujący się w lasach na zachód od miasteczka. Dziś znajduje się tam pomnik, niewielka ekspozycja materiałów oraz robiący szczególne wrażenie cmentarz radzieckich jeńców. Pamiątką po obozie jeńców rosyjskich z I wojny światowej jest równie interesujący obelisk usytuowany obok muru Zakładu Karnego.

Wczasy, Aktywny wypoczynek, Noclegi, Urlop, Wakacje, Wycieczki, Wypoczynek, Czarne, Wypoczynek, Spacery, Kaszuby, pomorze